Hart voor de wereld (2)

Thema: over Anodea Judith, het chakrasysteem en het komende – Aquarrius – tijdperk van de liefde
Inleiding
Iemand, die in de lijn van Rosenzweig ook op zoek is naar een groter kader, waarin de hele mensheid zich zinvol verder kan ontwikkelen, is Anodea Judith. In haar boek Waking the Global Heart, (Elite Books, USA, 2006; Ned. vertaling: Hart voor de Wereld, Haarlem, 2006) past ze de individuele chakrapsychologie toe op de ontwikkeling van de wereldbevolking als geheel. Deze loopt in Hart voor de Wereld ongeveer parallel aan de ontwikkeling, zoals we die bij Jared Diamond hebben gezien. Zo’n extrapolatie is in principe mogelijk, omdat het chakrasysteem, dat teruggaat op de oud oosterse Veda-literatuur (1500 v. Chr.), de ontwikkeling van elk individu nauw verbindt met alle verbanden waarin het zich bevindt: van moederband via familie-, stam- en natieverband tot en met het kosmische verband.

De chakrapsychologie
Chakra’s zijn centra van levensenergie, die zich ontwikkelen vanaf de baarmoeder tot aan de jong volwassenheid. Ze verbinden materie en geest, lichaam en ziel. Ze zijn ‘fijnstoffelijk’  zoals dat heet, niet tastbaar maar wel met ieder een eigen plek in de buurt van de ruggengraat – van stuitje tot kruin – en zo verbonden met alle delen van lichaam en ziel. De mate van harmonie waarin elk chakra zich kan ontwikkelen en functioneren, bepaalt hoe een individuele persoonlijkheid uitgroeit.

a) De chakra’s in vogelvlucht
In vogelvlucht ziet het chakrasysteem er als volgt uit.
Chakra 7 cognitie
Chakra 6 intuïtie
Chakra 5 communicatie
Chakra 4 liefde
Chakra 3 macht
Chakra 2 seksualiteit
Chakra 1 overleving

Chakra 1 Overleving; element: aarde; kleur: rood; groeifase: baarmoeder tot één jaar; doel: funderen; gericht op: zelfbehoud; tegenkracht: angst. Het gaat hier vooral om begrippen als wortels, aarden, voeding, oervertrouwen, gezondheid, huis, gezin, bloei, juiste grenzen.
Chakra 2 Seksualiteit; element: water; kleur: oranje; groeifase: een half tot twee jaar; doel: beweging/verbondenheid; gericht op: zelf-voldoening; tegenkracht: schuldgevoel. Het gaat hier om: beweging, gewaarwording, emoties, seksualiteit, verlangen, behoeften, lust.
Chakra 3 Macht; element: vuur; kleur: geel; groeifase: anderhalf tot vier jaar; doel: transfor-matie; gericht op: zelfbepaling; tegenkracht: schaamte. Dit is de fase waarin energie, activitei-ten, autonomie, individuatie, wil, eigenwaarde, pro-activiteit en macht zich ontwikkelen.
Chakra 4 Liefde; element: lucht; kleur: groen; groeifase: vier tot zeven jaar; doel: liefde en evenwicht; gericht op: (zelf)aanvaarding; tegenkracht: verdriet. Dit speelt zich af op gebieden als: liefde voor jezelf en de ander, relaties, intimiteit, anima/animus, devotie, naar buiten tre-den en opnemen.
Chakra 5 Communicatie; element: geluid; kleur: blauw; groeifase: zeven tot twaalf jaar; doel: communicatie gericht op: zelfexpressie; tegenkracht: leugens. Gebieden: communicatie, crea-tiviteit, luisteren, resonantie, je eigen stem vinden.
Chakra 6 Intuïtie; element: licht; kleur: indigo; groeifase: adolescentie, twaalf tot ca. achttien jaar; doel: herkennen van patronen; gericht op: zelfreflectie. tegenkracht: illusie. Gebieden: beeld(vorming), intuïtie, verbeelding, visualisatie, inzicht, dromen, visioenen, symbolen.
Chakra 7 Cognitie; element: denken, bewustzijn; kleur: violet; groeifase: jonge volwassen-heid; doel: begrip; gericht op: zelfkennis; tegenkracht: gehechtheid. Gebieden: transcendentie, immanentie, overtuigingen, hogere macht, goddelijkheid, eenheid, visioenen.

b) De chakra’s in functie
In de psychologie is men het er vrij algemeen over eens, dat als je in liefde bent verwekt, ontvangen en geboren, je een vrij solide basis hebt waarop je persoonlijkheid zich in harmo-nie kan ontwikkelen. Je hoeft niet bang te zijn dat je primaire behoeften niet zullen worden bevredigd (chakra 1) en als je begint te kruipen, lopen en bewegen in de richting die jij interessant vindt, is moeder er altijd om je voor het ergste gevaar te behoeden (chakra 2). Je ont-wikkelt je eigen wil en wilskracht, want je hebt geleerd, dat dat veilig is en geen al te heftige reacties oproept (chakra 3). Je leert ook om je eigen wil eens opzij te zetten omdat een ander graag iets anders wil en je toch wel graag vriendjes wilt blijven. De som is altijd meer dan de simpele optelling der afzonderlijke delen. Juist omdat je wat je belangrijk vindt met anderen gaat delen, doen zij dat met jou. En dan komt er een gezamenlijk energiestroom op gang die je nooit in je eentje had kunnen bedenken (chakra 4). Je leert je zelf te uiten en te vertellen, in woorden te vatten wat voor jou wezenlijk is (chakra 5). Als je dat met de meest uiteenlopende mensen kunt delen, dan ontdek je, dat er ook zoiets is dat het menselijk verstand en bevat-tingsvermogen te boven gaat. Je gaat vertrouwen op intuïtie en symboliek (chakra 6) en je verwerft kennis over je zelf, over God en over de kosmos (chakra 7).
Dit is de ideale ontwikkeling, de praktijk ziet er meestal minder rooskleurig uit. Maar in het ideale geval grijpen de chakra’s als radertjes in elkaar en houden ook elkaar in beweging. Er groeit een liefdevolle seksualiteit, waarin je hele wezen – alle chakra’s – mee resoneert en die wordt doorgegeven aan de volgende generaties. Zo ontstaat er evenwicht tussen lichamelijke, psychische en geestelijke behoeftes van een mens, waarin positieve energie gaat stromen door de hele persoonlijkheid en liefde wordt uitgestraald naar en ontvangen uit de buitenwereld.

c) De chakra’s in hun onderlinge samenhang
De lagere chakra’s (1 t/m 3), verbonden met materie en lichaam, wortelen in de aarde. De hogere chakra’s (5 t/m 7) zijn verbonden met ziel en geest en reiken naar de kosmos, het goddelijke, de hemel. Toch is het niet zo dat lichaam en geest twee gescheiden werkelijkheden zijn in een mens. De ontwikkeling van chakra 1 (overleving) veronderstelt de aanwezigheid in aanleg van chakra 7 (cognitie), hoewel deze laatste veel later echt tot ontwikkeling komt. Op dezelfde manier zijn de chakra’s 2 (seksualiteit) en 6 (intuïtie) en de chakra’s 3 (macht) en 5 (communicatie) met elkaar verbonden. Het centrum van het hele systeem is het hart – chakra 4 (liefde) – dat alle chakra’s in liefde met elkaar verbindt. Samen representeren de zeven chakra’s de zeven kleuren van de regenboog, teken van hoop.
Vanuit chakra 7 (cognitie, bewustzijn) kun je alle chakra’s in jezelf nog eens bij langs gaan en kijken of ze goed zijn ontwikkeld en in harmonie functioneren. Je onderzoekt waar de blok-kades zitten en je probeert die op te lossen met behulp van chakra-eigen meditatie- en yoga-oefeningen. Daarbij is het belangrijk dat je je hele zelf – de lichte én duistere kanten – met liefde omarmt, zodat vanuit de ontspanning de energie weer begint te stromen. Zo loop je als het ware over de regenboogbrug naar een nieuw zelf.
Vanuit chakra 1 is het hele ontwikkelingsproces een proces van bevrijding. Je komt steeds losser van de materie en raakt steeds meer verbonden met het vrij bewegende bewustzijn (chakra 7). Maar die ‘bevochten’ vrijheid moet wel weer vaste vorm krijgen in de materie, anders ga je zweven, uit je dak, word je de hemel in geprezen en ben  je onbereikbaar. De weg omhoog – liberatie, van chakra 1 naar 7 – wordt aangevuld met de weg omlaag – manifestatie, van chakra 7 naar 1 – en zo gaat de chakra-energie rondstromen tussen de tegenpolen aarde en hemel, zoals ook elektrische energie stroomt tussen twee tegenpolen.

Hart voor de wereld
In Waking the Global Heart past Anodea Judith het chakrasysteem toe op de geschiedenis van de mensheid als geheel. Chakra 1 (overleving) is de prehistorie waarin de materie, planten, dieren en de eerste mensen vorm krijgen. Chakra 2 (seksualiteit) is het tijdperk waarin de mensheid zich vermenigvuldigt en de aarde gaat bevolken. Dit tijdperk staat in het teken van de seksualiteit, nieuw leven baren en verzorgen, waarin vooral vrouwen actief zijn. In de religies zijn dan ook de godinnen belangrijk en zie je vele vruchtbaarheids-cultussen ontstaan. Chakra 3 (macht) staat voor het tijdperk van de macht en begint in het zogenaamde Astijdperk (grofweg: het millennium v. Chr.). Dan ontstaan de grote beschavingen, die hun wil aan andere gaan opleggen en zich zelf met legers verdedigen en uitbreiden. Het vrouwelijke mythologische wereldbeeld, waarin de vruchtbaarheid en het ontvangen van nieuw leven zo belangrijk is, maakt moet plaats maken voor het meer mannelijke rationele wereldbeeld. Daarin is men veel meer uit op controle, macht, oorlogsvoering en de vernietiging die daarmee gepaard gaat. Het rationele wereldbeeld staat dan ook niet meer in het teken van (nieuw) leven, maar in het teken van de dood. De godinnen maken plaats voor mannelijke oorlogs- en oppergoden.
In onze tijd is het rationele wereldbeeld aan het wankelen. Waarheid en moraal zijn in de postmoderne tijd illusies geworden. Onze technologie heeft massavernietigingswapens opgeleverd en de aarde uitgeput. De rationele controle heeft geen vrede gebracht. We zijn toe aan een nieuwe fase. Chakra 4 (liefde), het tijdperk van de liefde, ook wel Aquarius genoemd, staat op het punt om door te breken. Het hart gaat een woordje meespreken. En dat wordt tijd ook, als we willen dat onze planeet overleeft.

Chakra’s in de bijbelboeken waar de preken over gaan
In Genesis ging het vooral om chakra 1 (overleving), het oerbegin in de prehistorie en chakra 2 (seksualiteit), de voortplanting in kleinere familie- en stamverbanden. Chakra 3 (macht) speelde er ook wel, maar dan vooral op de kleinere schaal van familie en clan. En het was vooral Jakob, die in chakra 4 (de liefde) terecht kwam, toen hij zich verzoende met zijn tweelingbroer Ezau.
Hooglied is gesitueerd in een latere tijd. Het volk Israël heeft zich als landbouwcultuur gesetteld in Palestina en kan met overproductie een uitgebreide tempelcultus, hofhouding en leger in stand houden. De stallen en de harem van koning Salomo (ca. 950 v.Chr) zijn beroemd geworden in de wereldgeschiedenis. In Hooglied gaat het om chakra 2 (seksualiteit) en om chakra 3 (macht), maar op de grotere schaal van een heel volk met een eigen geloof, cultuur en koning. Daar perverteert de koningsmacht de seksualiteit en stuurt haar naar het hogere plan van chakra 4 (liefde). Ook chakra 5 (communicatie), chakra 6 (intuïtie) en chakra 7 (cognitie) zijn in Hooglied, hoewel misschien minder expliciet, wel degelijk op een subtiele manier – en anders dan in Genesis – actief.
Jeremia speelt weer vijf eeuwen later op het moment dat Israëls koningsmacht op het punt staat voorgoed te verdwijnen. Te klein voor de wereldmacht (chakra 3) neigt het om terug te vallen naar de godinnenverering (chakra 2), maar omdat dat uit angst gebeurt is deze hang naar ‘veilige’ oude patronen bij voorbaat geperverteerd en gedoemd te mislukken. Als er al strijd gevoerd moet worden dan is dat een innerlijke strijd die vrij baan maakt voor de liefde (chakra 4). Maar deze innerlijke strijd voert door de totale vernietiging heen, waarheen de Allerhoogste ook aanwezig is en trouw blijft aan Zijn beloftes (chakra 6). Jeremia’s getuigenis van dit hele proces getuigt van een sterk ontwikkeld chakra 5. In Babel ontstaat het boek Deuteronomium (tweede wet) en de hoop op nieuwe kennis van God wereld en mens, en wel vanuit een heel nieuw perspectief waarin alle oude lagen meedoen om iets nieuws te creëren (chakra 7).

Tenslotte
Zonder nu direct al te veel nadruk te leggen op de verschillen (die er ook zijn), kun je toch stellen, dat de oude Veda-literatuur op een zelfde manier tegen de liefde aankijkt als de Hebreeuwse bijbel. In beide gevallen is liefde een ruim begrip, dat seksualiteit en intuïtie, lichaam en geest, aarde en hemel, schepping en Schepper met elkaar verbindt. Slechts als seksualiteit en macht in de hogere vorm van de liefde worden opgenomen, kunnen zij dienstbaar worden aan een betere wereld voor iedereen. Maar waar de oude teksten van droomden, is nog steeds geen realiteit. Ze zijn hun tijd dan ook ver vooruit. Misschien is het wel zo, dat het besef, waar de oude bronnen op teerden, pas in onze tijd een beetje tot de wereldbevolking als geheel begint door te dringen. Dat lijkt me ook bittere noodzaak, want de tijd begint te dringen …

Ik zou het leuk vinden als je op de gedachten in dit artikel of in andere artikelen wilt reageren.