Kerstnacht 2020

Thema: de intimiteit van Kerst

Bijbellezing: Lukas 2,1-20

Lieve mensen,

Crisistijd

Hoe is het met je midden in deze tweede coronagolf, in de kerstnacht van het bizarre jaar 2020? En hoe kijk je naar de toekomst, het jaar 2021? Met angst en beven of vol vertrouwen, of zit het er – zoals bij mij – ergens tussenin? Het crisisgevoel heeft mij ook te pakken en toch probeer ik de positieve trillingen en vibraties van deze tijd ook door mij heen te laten gaan. Ik wil leven vanuit liefde en vertrouwen en zo zijn er heel veel mensen die dat ook willen. Maar tegelijkertijd is er de bezorgdheid en de angst van het isolement waar de lockdown ons collectief in stort. Het is dit jaar wel een heel stille nacht met maar weinig mensen om je heen. En toch ervaar je zo ook de intense waarde van de stilte en van de intimiteit met de mensen die je dierbaar zijn, de positieve ‘vibes’ die zo belangrijk zijn in tijden van crisis. In dit alles werd ineens mijn aandacht getrokken naar de Hopi Indianen.

Ik was jaren geleden een keer voor een congres in Santa Fe, New Mexico in het Zuid Westen van de VS. Santa Fe is een prachtig stadje midden in het gebied van de Hopi Indianen. Ik was daar in december en herinner me dat ’s avonds de hele stad werd verlicht  met behulp van vetzakjes met zand erin en op het zand een waxinelichtje. Op de pleinen, in de straten, in de parken, op de Adobe huizen, overal zag je ze en elke avond voordat het donker werd werden door de bewoners alle waxinelichtjes ververst. Magisch, feeëriek, levendig, warm, prachtig. Geen wonder dat Santa Fe zo populair is onder kunstenaars. Het is daar goed toeven. Daar in een klein dorpje in de buurt van Santa Fe heb ik een kerkdienst meegemaakt die bijzonder veel indruk op me heeft gemaakt. Het ging om een RK parochie die op een Hopi Indiaanse manier was vorm gegeven. Jezus was wel in de kerk aanwezig maar hing niet als een crucifix boven het altaar. De centrale plek links van het altaar werd ingenomen door een beeld van moeder Maria die elk seizoen met de typerende kleuren van het seizoen werd aangekleed. En tijdens de eucharistie kregen we geen brood en wijn maar een zakje aarde. Moeder aarde die zo belangrijk is in de Indiaanse beleving kreeg hier de aandacht die ze verdient. Voorafgaand aan de dienst verdreven twee trommelaars de boze geesten en na afloop werden we op het kerkplein getrakteerd op prachtige Hopi Indiaanse dansen. Kortom, de Hopi Indianen zijn altijd in mijn herinnering gebleven en voor mijn geestelijk leven belangrijk geweest. En nu in de huidige crisistijd verschijnen ze – maar nu in de persoon van de Hopi Indiaan White Eagle – opnieuw. Over positieve ‘vibes’ gesproken: White Eagle – de witte adelaar – deelt een voor mijn gevoel belangrijke boodschap over hoe je de huidige coronacrisis doorkomt.

Wight Eagle over de crisistijd

Je zou – zo zegt hij – de ervaring die de mensheid momenteel beleeft kunnen zien als een gat of  als een deur. De beslissing om in het gat te vallen of door de deur te gaan is aan jou en mij. Als je het probleem betreurt en al het nieuws voortdurend opslurpt, je laat vullen met negatieve energie, voortdurend nerveus en pessimistisch, dan val je in het gat.

Maar als je de gelegenheid neemt om in jezelf te kijken, leven en dood op een nieuwe manier te doordenken, te zorgen voor je zelf en voor anderen, dan ga je door de deur. Zorg voor je huis, zorg voor je lichaam en verbind je met je spirituele, je geestelijke thuis. Als je namelijk op een liefdevolle manier voor je zelf zorgt, dan zorg je tegelijkertijd voor ieder ander. Onderschat daarbij zeker de spirituele dimensie van deze crisis niet. Zo kies je voor het perspectief van de adelaar die het geheel van bovenaf overziet, met een bredere visie.

Er zit in deze crisis een sociale uitdaging maar ook een spirituele, de twee gaan hand in hand. Als je de sociale dimensie negeert verval je in fanatisme. Maar zonder de spirituele dimensie verval je in pessimisme en dommigheid. Gebruik daarom alle gereedschappen die je tot je beschikking hebt en wees bereid om door de deur, door deze crisis heen te gaan.

Tot zover White Eagle.

De intimiteit van Kerst

De verbinding van de persoonlijke, de sociale en de spirituele aspecten wordt met Kerst extra duidelijk, zeker nu. Veel van onze verwachtingen en verlangens t.a.v. het leven zijn ons ingegeven vanuit tradities die uit het verleden stammen. In het christelijke geloof ging het dan vaak over de rechte leer, de strijd om de juiste formulering van wat in wezen een wonder is, een mysterie waar woorden tekort schieten. Corona nodigt ons uit om op een nieuwe manier over het mysterie na te denken. Kerst raakt het warme, diepe, vaak onbegrijpelijke mysterie van de eenheid van ons persoonlijke, sociale en ook spirituele thuis. ‘Stille nacht, heilige nacht, Davids zoon, lang verwacht, die miljoenen eens zaligen zal, wordt geboren in Bethlehems stal, Hij der schepselen Heer, Hij der schepselen Heer’. Een stal met een jong stel en hun pasgeboren kindje met wat dieren als huisgenoten. In de herberg was geen plek voor hen, uitgestoten en veracht, een voerbak als wiegje. Persoonlijk hadden ze niet veel en toch maken ze er het beste van, zijn ze gelukkig. Er kwam wel kraambezoek van een stel herders, meer dan we nu mogen ontvangen, en ook dat voelde goed. Maar kennelijk was hier ook nog iets anders, iets spiritueels, zelfs iets kosmisch aan de hand met het engelenkoor dat de Allerhoogste God van hemel en aarde lof toe zingt. Hier midden in de onmacht, de soberheid, de angst en de dreigingen gebeurt iets dat persoonlijk, sociaal en spiritueel voor alle betrokkenen en ook nu nog van grote waarde is. Het is alsof we door de staldeur heen zicht krijgen op een totaal nieuwe werkelijkheid waartoe God ons uitnodigt. Leven vanuit liefde en vertrouwen, heel klein beginnend en uitgroeiend tot een wereldvrede zoals we die als mensheid in de geschiedenis nog niet hebben meegemaakt. Voor mij klinkt dit als de Kerstboodschap van White Eagle, als muziek in mijn door corona verdoofde oren, als een nieuw perspectief in mijn door covid19 verblinde ogen. Voorbij de deur wacht iets nieuws, wacht de liefde, aan ons om met vertrouwen door die deur te gaan en te leven … 

Met vertrouwen 2021 in

Morgen is het Kerst en daarna wacht een heel nieuw jaar. Wat gaat het brengen? Een gat of een deur? Ik zou zeggen kies ervoor om met vertrouwen door de deur te gaan en doe wat kan. Ook al is het maar heel klein, dat maakt niet uit. Het gaat om de intentie waarmee je het doet. Alles wat je doet met aandacht en liefde heeft persoonlijke, sociale en ook spirituele zelfs kosmische waarde. En ook al zie je er in het begin bijna niks van, vertrouw er dan maar op dat wat er ook gebeurt de Allerhoogste erbij is, met ons is. Immanuel heet Hij of Zij ook wel, en dat betekent: God is met ons, nu en in alle eeuwigheid, met liefde. De liefde, die het Kerstkind de wereld in brengt, draagt je en helpt je door de deur. Ik eindig met een gebed van Luther: Lieve God geef ons de kracht om te accepteren wat we niet veranderen kunnen en geef ons de moed om te leven voor wat wel veranderen kan ten goede. Amen. 

Ik wens je een warme Kerst met wie je dierbaar zijn en veel helder licht in 2021.

Oh ja, en dan nog dit als het gaat om positieve vibes: ik deel tussen Kerst en Oud/Nieuw een aantal positieve verhalen over overgave en idealen van retorica cursisten op mijn site.