Pasen 2017

16 april 2017

Thema: over nieuw bewustzijn

Overdenking
Over zin en betekenis
Laatst kwam ik weer ergens een geloofsbelijdenis tegen – ooit geschreven door een 3-Havo leerling van me – die me aansprak en die ik daarom ook graag met jullie wil delen. Zij gaat als volgt:

God, soms voel ik mij als een stipje in dit enorme heelal.
Ik vraag me af waarom ik hier ben. Wat is de bedoeling van mijn geboorte?
Ik begrijp niet helemaal het waarom, maar U heeft mij talenten gegeven.
Gaven die ik kan gebruiken om voor U te werken.
Ik geloof dat U mij leidt, zodat ik kan inzien hoe dit kleine stippeltje dat ik ben
een nuttig deel van deze wereld kan zijn.
En ik geloof dat U mij stukje bij beetje zult laten zien waarvoor ik leef.

Onbeduidend lijk ik te zijn als een zandkorreltje op een groot, breed en uitgestrekt strand. Maar als je over het heelal denkt, dan is onze aarde in ons melkwegstelsel en alle denkbare planetaire stelsels nog minder dan zo’n zandkorreltje. In dat grote geheel val ik al helemaal weg. Wat is dan überhaupt nog het nut, de zin, de betekenis van het leven dat ik ‘toevallig’ op deze planeet leef?
Toon Tellegen vertelt in één van zijn vele boeken over een grijze muis die een groots voornemen heeft, namelijk het houden van toespraak waardoor alle dieren tot op het bot zouden worden geraakt en waardoor hun leven voorgoed zou veranderen. De muis leefde daar lange tijd naar toe, maar hij kon maar niet bedenken waarover die toespraak dan zou moeten gaan. Van alles passeerde de revue en hij kon maar niet kiezen. Uiteindelijk hield hij de toespraak wel, maar veel meer dan onbeduidend gepiep kwam er niet uit zijn keeltje. Alle dieren uit het bos – die wel heel nieuwsgierig waren geworden naar de toespraak die muis zou gaan houden – liepen teleurgesteld weg en muis was zelf ook niet erg enthousiast meer. Totdat hij mier tegenkwam en aan hem vroeg wat vond je van mijn toespraak mier? ‘Bemoedigend’ was het antwoord. Daar kon muis mee leven.
In dit langdurige proces kreeg muis een keer op één dag bezoek van een één-dags-vlieg, die een kopje thee bij hem kwam drinken, van een één-uurs-vlieg en tenslotte van een één-minuuts-vlieg. Had de één-dags-vlieg nog tijd voor een kopje thee, de één-uurs-vlieg had daarvoor absoluut geen tijd en bij de één-minuuts-vlieg had muis niet eens de tijd om de vlieg te vragen of hij misschien wel een kopje thee wilde. Wat is de zin van zo’n leven vroeg muis zich af. Kennelijk zijn er dieren die nog heel anders met het leven omgaan dan ik en daar heel gelukkig mee zijn. Hele kleine wezentjes die maar heel kort leven, hebben kennelijk ook zin en betekenis. Dat geeft toch te denken …

Bewustzijn
Het doet me denken aan een boek over engelen van de theoloog Matthew Fox en de evolutie bioloog Rupert Sheldrake. Sheldrake ziet engelen als energieën in de kosmos. En Fox vindt deze engelenenergie terug bij oude mystici van het christelijk geloof als Thomas van Aquino en Hildegard van Bingen. De kern van hun verhaal in dat boek is, dat op elke niveau – van levenloze materie via één-cellige bacteriën, de één-dags-vlieg, de mens, de planeet aarde, ons melkwegstelsel, tot en met het hele universum – deze engelenenergie werkzaam is. Zij zien die energie als bewustzijn dat zin, betekenis en verbinding geeft en dat is natuurlijk op elk niveau anders. Het is een liefdevolle energie die van God komt en in heel de schepping zit ingebakken niet alleen in alles wat leeft maar ook in alle levenloze materie – als stenen rotsen, water, waterstofgassen en ga zo maar door. En als er iets stuk is, dan zorgt deze liefdevolle energie voor heling, nieuwe verbinding der elementen, genezing.
Dat is het grondpatroon, waarop alles wat is en leeft bestaat, in stand wordt gehouden en gekoesterd door de Allerhoogste. Fox is daar met de oude mystici heel stellig in, Sheldrake neigt er gaandeweg het boek ook steeds meer toe om dat te gaan denken. Natuurlijk gaat er in de evolutie van alles fout, de andere fundamentele kracht in de schepping, ook wel het kwaad genoemd. De schepping wordt gebouwd op het grondprincipe van de verbinding van atomen met z’n lichtdeeltjes die door resonantie en harmonie andere atomen aantrekken en zich met hen verbinden. En die schepping wordt bedreigd door het kwaad, de vernietiging, dood, met als grondprincipe scheiding, het uit elkaar drijven wat eens in liefde met elkaar was verbonden. Maar – en daar zijn Fox en Sheldrake het roerend over eens – de engelenenergie op alle niveaus zorgt voor nieuwe verbinding, reparatie, heling van alles dat is stuk gegaan en vernietigd – elk moment elke seconde, en dat al miljarden jaren lang.

Spanningen op het wereldtoneel
Elk levend wezen is begenadigd met een zichzelf herstellend vermogen, ook de mens. Als je je in je vinger snijdt, dan heeft het vrijkomende bloed dat uit de wond stroom eerst een reinigende werking. Vervolgens stolt het tot een korst en krijgt een beschermende werking. Tenslotte gaan onder de korst de huidcellen met elkaar nieuwe verbindingen aan, zodat de wond kan genezen. Pas als dat genezingsproces is voltooid valt de korst eraf. De bescherming is niet meer nodig, de wond is genezen, de huid is geheeld, de oorspronkelijke situatie hersteld. En dat geldt niet alleen voor lichamelijke wonden. Ook voor de veel diepere wonden van de ziel werkt dit zichzelf herstellende proces.
Er zit natuurlijk een grens aan dit proces en die grens wordt gevormd door de dood. We hebben niet het eeuwige leven en eens zullen we de grenzen van de tijd moeten passeren. De mens is het enige levende wezen dat besef heeft van de tijd en voorbij zijn eigen moment kan denken. De eerste gedachte die daarbij opkomt en waar alle religies mee worstelen is, wat gebeurt er met mij als ik dood ga, met ons als we dood gaan? Is er dan iets of niets, is ook daar zin en betekenis, bewustzijn misschien? En alle antwoorden die daarop worden bedacht verworden meestal tot dogma’s die zekerheid moeten bieden op die vraag. Maar als de gevonden zekerheid dan wordt bedreigd, zijn conflict, strijd en oorlog het gevolg – met ellende, vernietiging, dood, scheiding van wat eens in liefde was verbonden in hun voetspoor.
We leven in een heel spannende tijd op het moment, waarin zowel schepping als vernietiging, heling als scheiding aan de orde van de dag zijn. Wat te denken van de ontwikkelingen rond Noord Korea met z’n kernwapens die de argwaan trekken van de drie grote wereldmachten – Amerika, China en Rusland – die ook allemaal kernwapens tot hun beschikking hebben. Er wordt al gesproken over een derde nucleaire wereldoorlog. En laten we er niet al te luchtig over doen, de situatie op het wereldtoneel is ernstig en levensgevaarlijk. Gaat het gezonde verstand het winnen van de angst, de liefde van de haat, de schepping van de vernietiging? Je kunt daarover met recht je twijfels hebben.

Het nieuwe bewustzijn van Pasen
‘God, soms voel ik mij als een stipje in dit enorme heelal. Ik vraag me af waarom ik hier ben. Wat is de bedoeling van mijn geboorte?’ Ik vind het in ieder geval een hoopvol teken, dat niet alleen in de theologie maar ook in de natuurwetenschappen steeds meer rekening wordt gehouden met een werkelijkheid, een bewustzijn dat verder reikt dan wat wij als mens allemaal kunnen waarnemen of bedenken. Dat is de werkelijkheid, het bewustzijn voorbij de grenzen van de tijd die Jezus na zijn dood betreedt en van waaruit Hij ook nog een paar keer verschijnt aan zijn leerlingen. Het is de werkelijkheid waar liefdevolle verbinding, heling en harmonieuze creativiteit – die van God komen – ook een rol spelen. Op een andere manier weliswaar dan in de menselijke werkelijkheid, omdat we daar niet meer de controle hebben. Dat maakt heel veel mensen erg zenuwachtig, bang en zelfs agressief, maar dat is helemaal niet nodig. Als de opgestane Heer iets duidelijk maakt dan is het wel dat de liefde van God niet ophoudt bij de grenzen van wat wij nog onder controle hebben. Hij maakt ons er zelfs van bewust, dat de Allerhoogste met Zijn Geest voorbij de grenzen van de dood gewoon doorgaat Zijn scheppende, helende en verbindende werk te doen – en wel op alle niveaus, ook op dat van onze eigen menselijke werkelijkheid.
Wat is de bedoeling van mijn geboorte? Dat de harmonische resonantie, de zachte kracht van de liefde, de scheppende verbinding, die allemaal van God komen, de wereld worden in gebracht. Als je niet meer wordt gekweld door doodsangst, dan kun je op een ontspannen manier daaraan gaan werken. Maak er geen onveranderlijk dogma van dat je moet gaan verdedigen. Nee, ga er gewoon voor leven met woord én daad. Ieder van ons heeft talenten mee gekregen bij de geboorte. Vertrouw er maar op dat de Heer je stukje voor stukje zal laten zien hoe jij die kunt gebruiken, dat je stukje bij beetje zult ontdekken waarvoor jij leeft. En weet je daarbij gezegend door de meest positieve energie die er bestaat in het hele universum en die werkt op alle niveaus. Ofwel, met vertrouwen de toekomst in. Fijne Pasen allemaal!

Voorbeden
Lieve God,
Dank dat U ons telkens weer laat zien, dat U ons allemaal lief hebt. Maak ons bewust van de geborgenheid die U aan mensen schenkt, hoe moeilijk het leven soms ook is. Laat het geloof in U een werkzame en inspirerende kracht worden, ook in ons leven. We bidden U om kracht, wijsheid en liefde voor ouders om hun kinderen op te voeden, zoals U dat graag wilt. We vragen U vul ons met Uw liefde en help ons om die te laten stromen in ons zelf en onze omgeving als een stroom van energie, een blijvende bron van inspiratie. Dank U wel dat Uw licht niet alleen hier schijnt maar over de hele wereld en dat we de nieuwe paaskaars hebben mogen aansteken met dat licht dat U ons aanreikt. We denken vandaag ook aan onze vrienden in Myemensingh, Bangladesh. Dank U wel voor de band die U ons hebt gegeven met de gemeente daar en met alle mensen ermee verbonden zijn, dat we voor elkaar mogen bidden en tot zegen zijn.
Wees met allen die het moeilijk hebben. Er is zoveel angst en verwarring, ziekte en pijn, zoveel leed en rouw, zoveel bitterheid en eenzaamheid ook in onze gemeente. Heer we leggen het alles aan U voor en we vragen U geef nieuwe moed, kracht naar kruis en verwezenlijk Uw beloftes in onze harten. Wees daarom met ons als we stil worden voor U. Vul ons en hen die we in de stilte aan U opdragen met Uw vredige warmte en met Uw liefdevolle Geest.
Stil gebed
Onze Vader.

Bijbellezingen:
Exodus 14,9-14
Johannes 20, 1-18