Peace of mind

9 juli 2017

Thema: over innerlijke rust in een turbulente wereld

Overdenking

Rust?
Komt tot Mij gij allen die vermoeid en belast zijt en Ik zal u rust geven! Zo staat het in de NBG vertaling uit 1952, mijn geboortejaar. Mooie tekst die mij m’n leven lang bij is gebleven en waar ik ook veel aan heb gehad in allerlei toestanden en situaties. Steeds weer had ik die bevestiging nodig want innerlijk rust is een alles behalve vanzelfsprekende gemoedstoestand. Steeds weer steken de tegenkrachten de kop op en weg is je innerlijke rust. Hoe sterk je geloof ook is in de belofte van Jezus dat Hij je rust zal geven, toch lijkt die rust voortdurend bedreigd te worden en dat is eigenlijk ook wel logisch. Want hoe sterker je geloof is, hoe meer je je bewust wordt van de wereld, het leven, de onderlinge menselijke relaties zoals de Schepper ze had bedoeld, maar nauwelijks worden gerealiseerd. Ofwel in je beleving wordt de kloof tussen ideaal en werkelijkheid steeds groter, de idealen lijken steeds moeilijker te realiseren. En daar kun je behoorlijk moe, gestressed en belast van raken. Komt tot Mij zegt Jezus dan en Ik zal u rust geven. Is het zo simpel? Ja en nee.

Onrust in historisch perspectief
Het stukje dat we hebben gelezen uit het boek van de profeet Sacharja deed me denken aan mijn doctoraalscriptie, de afstudeeropdracht voor mijn hoofdvak Oude Testament van mijn studie theologie. In die scriptie ging het over Sacharja 11, de zogenaamde herdersallegorie, het meest duistere stuk tekst uit het hele Oude Testament. Het ging mij in die scriptie er niet om, om eens en vooral altijd de enig ware betekenis van die tekst vast te stellen, maar veel meer hoe de vakwetenschappers in hun commentaren, exegese en uitleg tot zo’n – in hun ogen – ware betekenis komen. Ik kwam toen tot de behoorlijke schokkende ontdekking, dat hoe vaster ze aan hun eigen uitlegmethodes zitten, hoe meer tekstwijzigingen ze nodig hebben om tot die betekenis te komen. Ja, en dan heb je het niet meer over uitlegkunde, maar over inlegkunde, ‘wetenschap’ die de grondtekst geweld aan doet, gewoon verandert, omdat het de exegeet in kwestie beter uitkomt. Daarom ben ik me in mijn promotieonderzoek ook gaan richten op de manieren waarop dominees de Bijbelteksten interpreteren als ze erover gaan preken. En ook dat was een boeiend onderzoek, dat nogal wat onrust met zich meebracht. Je gaat namelijk onder het tekstoppervlak van de preek kijken naar wat daar allemaal gebeurt waar de prediker zich helemaal niet van bewust is.
Hoe het ook zij, de profeet Sacharja heeft veel aandacht voor de onrust op het wereldpolitieke toneel van zijn tijd. In de herdersallegorie zijn er eigenlijk alleen maar slechte herders, die het slechts gaat om hun eigen belang, gewin en comfort, hun kuddes mishandelen en als het er op aan komt in de steek laten als ze worden aangevallen. Zo werkt macht nu eenmaal en zeker als dat met legers, oorlog en geweld wordt afgedwongen. Dat was in de tijd van Sacharja aan de orden van de dag en in de tijd van Jezus was dat nog op veel grotere schaal zelfs veel erger geworden. Maar de profeet heeft ook een visioen over hoe het wel kan, ja hoe de Eeuwige het eigenlijk allemaal had bedoeld en dat visioen deelt hij met ons in hoofdstuk 9, het stukje dat we hebben gelezen. Het oorlogstuig wordt vernietigd, de strijdwagens en hun paarden verjaagd en er komt een nieuwe koning. Nederig komt hij aanrijden op een ezel, niet arrogant hoog te paard om zijn wil af te dwingen, nee op een hengstveulen komt hij, het jong van een ezelin. En hij gaat vrede stichten tussen de volkeren over de hele aarde. Vanzelfsprekend? Simpel? Absoluut niet! Maar wat voor de mens onmogelijk is, is voor de Allerhoogste wel mogelijk. En daar houdt de profeet – en Jezus volgt hem daarin – zich gewoon aan vast. Alles mag wankelen, omver geblazen worden, het Woord van de Allerhoogste zal nooit ledig tot Hem terugkeren, Zijn liefde die het goede voor heeft met alle mensen blijft voor eeuwig actief.

Onrust in persoonlijk perspectief
Jezus maakt het geloof in die God, de Eeuwige, de Allerhoogste vér verheven boven alle tijd en ruimte heel persoonlijk, brengt Hem heel dicht bij, zelfs in de intieme sfeer van een gezinsrelatie van vader en zoon. Laat je voeden door Zijn liefde, door Zijn verbindende energie die ook in Mij – Jezus, de Zoon – is en je krijgt innerlijke rust, een vrede die alle verstand te boven gaat. Vanzelfsprekend? Simpel? Absoluut niet! Er is zoveel dat die innerlijke rust en vrede bedreigt, in onze tijd nog veel meer en op nog grotere schaal dan in de tijd van de Bijbel. Noord Korea laat weer eens van zich horen en Trump twittert: ‘kunnen ze hun tijd niet betere besteden daar?’ De kerken poetsen hun buitenkant op en zorgen voor een hoop schone schijn, terwijl de afzonderlijke gemeentes het steeds moeilijker krijgen om hun hoofd boven water te houden, leeglopen omdat er meer vertrouwen is in de schone schijn dan geloof in de beloftes van de Allerhoogste. Daar kun je al op een hoop stress en moedeloosheid van krijgen.
Maar ook heel persoonlijk kun je je afvragen ben ik eigenlijk nog wel in harmonie met wat ik geloof en met de mond belijdt. Acht ik de ander uitnemender dan mezelf – om maar weer eens met Paulus te spreken. Kan ik elk gebed – om wat dan ook – afsluiten met de woorden: niet mijn wil maar Uw wil geschiede, oh God? En daar vervolgens ook echt en volledig vrede mee hebben? Zo simpel is dat niet, want misschien heeft de Heer wel iets heel anders voor je in petto dan jezelf voor mogelijk houdt of zelfs maar zou willen of durven dromen. Wat houdt mij tegen om mijn eigen gedachtes, invulling van idealen, interpretaties van Bijbelteksten, tradities of de werkelijkheid als geheel los te laten en helemaal te gaan voor de innerlijke rust en de vrede die alle verstand te boven gaat die Jezus ons belooft. Vind ik dat misschien wat al te simpel en is het juist dat wat me tegen houdt om helemaal te gaan voor de idealen van het Evangelie? Nou, ik kan je verzekeren zo simpel is het niet. Probeer het maar eens om elk gebed af te sluiten met Uw wil geschiede. Je gaat meestal door heel diepe lagen onrust heen als je wordt uitgenodigd om los te laten wat jou je leven lang zekerheid heeft verschaft. Daarvoor heb je heel veel geloof en vertrouwen nodig in de oprechte bedoelingen van de Vader en dat Hij die met behulp van Zijn Zoon en Heilige Geest in jouw leven gaat realiseren.

Uw wil geschiede!
Komt tot Mij gij allen die vermoeid en belast zijt en Ik zal u rust geven! Neem mijn juk op je en leer van mij, want ik ben zachtmoedig en nederig van hart. Dan zullen jullie werkelijk rust vinden, want mijn juk is zacht en mijn last is licht. Niet vanzelfsprekend en simpel als je vast houdt aan je eigen overtuigingen en zekerheden. Maar als je die heel voorzichtig, geleidelijk aan, stukje bij beetje laat bijstellen door vrede te hebben met de wil van Allerhoogste, ‘Uw wil geschiede’ leert te zeggen na elk gebed, dan gaat er een wereld voor je open. Dan wordt het leven goed. Waarom? Omdat de hemel je begroet. Omdat er brood en wijn is als je dat nodig hebt. Omdat er soepelheid en veerkracht zit in zachtmoedigheid. Omdat harten voor je open gaan als jij je hart opent. Omdat je innerlijke rust en vrede krijgt en deelt met iedereen die er ontvankelijk voor is. Daarom! Amen.

Voorbeden.
Lieve God, wij danken U voor Uw grenzeloze liefde. Een liefde, die dwars door alles heen gaat en door alle muren heen dringt, die wij steeds weer proberen op te trekken. Dank, dat U ons in brood en wijn de tekenen hebt gegeven van de oplossing van alle kwade en vernietigende tegenkrachten en de vergeving van al onze zonden. Maar nog meer danken wij U dat brood en wijn ook tekenen zijn van het opstandingsleven, dat wij als nieuwe heel gemaakte mensen mogen leven in gemeenschap met U. En wij vragen U wijs ons de weg en leer ons op die weg te leven vanuit het vertrouwen en het geloof in Uw beloftes en de realisering daarvan in ons eigen leven.
Wees met een ieder van ons voor wie het leven moeilijk is en voor wie Uw heil absoluut niet simpel en vanzelfsprekend is. Help ons met ons zelfonderzoek, maak ons bewust wat we mogen loslaten en geef ons steeds weer de moed om met U op pad te gaan. U kent ons beter dan wij onszelf kennen en daarom willen we stil worden voor U. Spreek Heer tot ons in de stilte, want Uw gemeente hoort.
Stil gebed
Onze Vader

Bijbellezingen:
Zacharia 9, 9 en 10
Mattheüs 11, 25-30