Aandacht

3 september 2017

Thema: wat je aandacht geeft groeit

Overdenking
Een restje keert terug
De profeet Jesaja heeft aan één van zijn kinderen de naam Shear Jashoef gegeven. Dat betekent ‘een restje keert terug’. Zoiets wordt ook wel een profetische handeling genoemd, waarmee nog net iets meer wordt uitgedrukt dan alleen met taal. Sowieso schiet taal tekort om het Woord van God aan de mensen over te brengen en daar is iedere ware profeet zich terdege van bewust. Daarom wordt de boodschap van de profeet die hij van God moet doorgeven vaak aangevuld met een profetische handeling. Zo trouwde de profeet Hosea ooit met een hoer om het volk duidelijk te maken dat ze de Allerhoogste ontrouw was geworden en aan het hoereren was. De naam Shear Jashoef ‘een restje keert terug’ heeft dezelfde bedoeling. Jesaja wil duidelijk maken dat hoe ontrouw het volk van God ook is geworden aan de goede bedoelingen van de Allerhoogste en hoe ze daar ook voor zullen worden gestraft, dat dat nog niet het einde zal betekenen. Een restje zal terugkeren uit ballingschap naar het beloofde land, het rijk van liefde, vrede en gerechtigheid.
Een restje, eigenlijk is het maar een restje van een restje. Van het eens zo bijzondere rijk van David en Salomo, het grote en machtige Israël is nog maar weinig over. De Assyriërs hadden het Noordrijk – ook wel Tienstammenrijk genoemd – al totaal vernietigd. Over gebleven waren de twee stammen Juda en Benjamin in het zuiden met Jeruzalem als hoofdstad. Dat was al een restje als je het vergelijkt met het Israël uit de tijd van Salomo. Nu staan de Babyloniërs op de stoep en in plaats van te vertrouwen op de beloften van de Eeuwige ging Jeruzalem allerlei coalities aan met ‘bondgenoten’ uit de buurt om de Babyloniërs het hoofd te bieden en de strijd met hen aan te gaan. Hoe Jesaja ook maar waarschuwde dat dit verkeerd zou aflopen, het mocht allemaal niet baten. De Babyloniërs kwamen, maakten Jeruzalem wat er nog over was van het eens zo grote Israël met de grond gelijk en voerden de bevolking af in ballingschap naar Babel. Maar nog is dit het einde niet zegt Jesaja met de naam van zijn zoon, een restje van dit restje zal terugkeren naar het beloofde land van liefde, vrede en gerechtigheid. Als de Allerhoogste iets beloofd, dan blijft dat beloofd.
Van de eens zo machtige eik zal niet meer dan een tronk overblijven, een boomstronk, maar het zaad daarin is heilig. Die boomstronk heeft nog steeds z’n wortels in de grond en er zal weer iets nieuws uitgroeien. En dat zal zo bijzonder zijn, dat hou je bijna niet voor mogelijk. Het volk dat in duisternis rond doolt zal een groot licht zien. Een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven, heet het in Jesaja 9 en in 11 wordt dat kind een telg genoemd uit de stronk van Isaï – de vader van koning David – een scheut van zijn wortels komt tot bloei. Met deze Messias, de gezalfde gezonden door de Allerhoogste die namen draagt als Wonderbare raadsman, Goddelijke held, Vredevorst zal de woestijn weer bloeien als een roos, welig bloeien als een lelie. Dan worden blinden de ogen geopend, de oren van doven worden ontsloten, verlamden zullen springen als herten en de mond van stommen zal jubelen. Ofwel het Messiaanse rijk is een feit. Eens beloofd blijft beloofd. Al is het maar voor een restje van een restje van een restje, de gevolgen zijn enorm.

De profetie vervuld?
De profetieën van Jesaja lijken in vervulling te gaan in het Marcusevangelie als Jezus een doofstomme man geneest. Maar waar gebeurt dit? In het Overjordaanse, het gebied van de Dekapolis, wat Grieks is voor ‘tien steden’. Dat ligt ten noordoosten van wat we nu de Golanhoogten noemen tussen Israël en Syrië. In de tijd van Jezus was dit gebied helemaal gehelleniseerd, vergriekst, vandaar ook de Griekse naam Dekapolis, en hoorde dan ook niet meer bij Israël en het volk van God. Maar Jesaja’s profetie ging toch over Israël, of in ieder geval een restje daarvan, of een restje van een restje? Nu lijkt het restje nog verder geminimaliseerd te zijn en zelfs buiten Israël te liggen. Een doofstomme man krijgt wat speeksel van Jezus op z’n tong nadat hij z’n oren had aangeraakt en de oproep effatha, ga open, had geuit. Daarop kon de man weer horen en spreken en ook al werd het hem ten strengste verboden hij vertelde en vertelde maar over wat hem was overkomen. En de mensen waren onder de indruk van Jezus. Alles wat hij doet is goed, zelfs doven laat hij horen en stommen laat hij spreken.
Als je zo de lezingen van vanmorgen naast elkaar legt, dan lijkt het wel of de werking van Jesaja’s profetie steeds minder krachtig wordt, op een steeds kleiner gebied en steeds minder mensen zelfs buiten het beloofde land van toepassing is. Het restje wordt steeds kleiner, terwijl het verlangen naar het Messiaanse Rijk daarentegen steeds sterker wordt. Wat is dan nog de waarde van profetie? En, als het heil zoals Jesaja dat schildert door steeds minder mensen echt wordt ontvangen en ervaren, wat gebeurt er dan met de rest, wordt de hele mensheid dan maar aan haar lot overgelaten om buiten de invloedsfeer van de Eeuwige ten prooi te vallen aan de machten van de duisternis? Gaan de tegenkrachten het winnen in het totale plaatje van het experiment aarde ondanks het feit, dat er altijd een restje van een restje van een restje terugkeert?

Wat je aandacht geeft groeit
Laatst las ik ergens, dat de machten van de duisternis, alle tegenkrachten die je maar kunt bedenken, op zichzelf genomen geen bestaansrecht hebben, zelfs niet bestaan. Ik bedoel, je stapt een donker huis in, doet het licht aan en weg is de duisternis. Op het moment dat je je vijand gaat liefhebben, verdwijnt de vijandschap en de haat die er mee gepaard gaat. Op het moment dat je je angst laat vervangen door vertrouwen is de angst verdwenen. Ofwel, waar je aandacht aan geeft groeit. Tegenkrachten bestaan volgens mij wel, maar bestaansrecht hebben ze niet. Hoe kunnen ze dan bestaan zonder dat ze bestaansrecht hebben? Doordat wij mensen er zoveel aandacht aan schenken. Dat is precies de strategie van IS en de islamitische terreurbewegingen, onze aandacht vragen voor de angst en de duisternis. En als je tegen de angst en andere duistere tegenkrachten gaat vechten, dan wordt de aandacht alleen maar groter en de tegenkrachten alleen maar sterker. Het verlangen naar liefde, vrede en gerechtigheid wordt steeds sterker, omdat ze door de tegenkrachten wordt gevoed. Laat ze gaan, laat je vullen met de liefde van God en je gaat van liefde en vrede en gerechtigheid – al is het maar op piepkleine schaal, in een restje van een restje van een restje – gewoon de dagelijkse praktijk maken. Het verlangen verdwijnt op die manier, want ze wordt doorleefde, ervaren werkelijkheid.

Aandacht voor de liefde
Echte kwaliteit van leven op die piepkleine schaal, dat is volgens mij precies waar het bij Jesaja om draait en Jezus volgt hem daarin. Stel geen vertrouwen op bondgenoten en coalities om de grote wereldmachten te bestrijden, ga niet vechten tegen al die tegenkrachten die je belagen en je het leven zuur maken. Luister naar Jezus als hij zegt ‘effetha’ ga open en laat je vullen door de echte kracht, de liefdevolle energie die van God komt. En als die energie in jezelf en in de kleine kring van je dierbaren gaat stromen, dan moet jij eens kijken wat er gebeurt. Alles wat zich zelf met haat en vijandschap, ambitie en egoïsme vernietigt, is je aandacht niet waard en verdwijnt. Wat over blijft is de liefdevolle omgang met iedereen die je tegenkomt, liefdevolle zorg voor de weduwe de wees en vreemdeling, aandacht voor de positieve scheppingskracht die overal mooie dingen doet. De tegenkrachten verliezen hun kracht en de liefdevolle kwaliteit groeit tegen de klippen op. De woestijn zal bloeien, doven zullen horen en de tong van de stommen zal jubelen.
Op deze manier word je intens tevreden met en diep dankbaar voor alles dat de Heer je aanreikt. Om te beginnen in mij en jou hier in onze piepkleine gemeente van Christus in Gasselte en van daaruit gaat de liefde van God de wereld in. Ofwel: Effatha, ga open, ontvang en geef door! Amen.

Voorbeden
Lieve God,
Hartelijk dank dat U ons steeds weer richt op de positieve liefdevolle energie die van U komt, dat U ons hart opent daarvoor zodat Uw heil gaat stromen in ons leven en ver daarbuiten. Lieve God, help ons om daarop onze aandacht te richten, daaruit te leven en de duistere tegenkrachten te laten voor wat ze zijn, help ons om een baken van licht te zijn midden in de duisternis. Ook al zijn we als gemeente van Christus in Gasselte maar een restje van een restje van een restje, piepklein en onbetekenend, dank U wel voor Uw beloftes aan al die piepkleine restjes in de wereld en dat U Uw rijk van liefde, vrede en gerechtigheid juist daar concrete, doorleefde werkelijkheid gaat maken.
Wees met ieder van ons die kampt met de duistere tegenkrachten. Help ons om in plaats van er tegen te vechten te gaan vertrouwen op U en op Uw liefdevolle energie, waarmee U alle tegenkrachten in zich zelf laat oplossen. U kent ons beter dan wij onszelf kennen, laat ons daarom zien wat we mogen loslaten en waar we onze aandacht op mogen loslaten. Zo willen wij stil worden voor U. Hoor ons aan, kom in ons hart, bid voor Heer Jezus en geef ons de innerlijke rust en vrede die alle verstand te boven gaat omdat ze van U komt.
Stil gebed
Onze Vader.

Bijbellezingen:
Jesaja 6, 8-13; 9, 1-6a; 11, 1-2
Jesaja 35, 1-6 en Marcus 7, 31-37