Advent 2019

8 december 2019

Thema: advent vanuit een holistische benadering

Bijbellezingen: 

Ruth 4, 13-17; Jesaja 11-1-10

Mattheüs 3, 1-12

Overdenking

1) Ruth de Moabitische

Het heil van de nieuwe wereldorde, die Jesaja voor de geest heeft, is bestemd voor alle volkeren, voor alle mensen, dieren, ja voor de hele schepping. Nou daar merk ik niet zo bar veel van hoor ik je denken. Ik kan me beter vinden in dat adderengebroed waar Johannes de Doper over spreekt als hij de farizeeën en sadduceeën op zich af ziet komen. We staan elkaar zo’n beetje allemaal naar het leven en het wordt er niet vrolijker op in onze wereld, laat staan veiliger. Ik zou niet gauw een zuigeling bij een slangenkuil neerzetten. Oude vetes zijn niet zomaar opgelost, de strijd op leven en dood zit ons in de genen. Dat visioen van Jesaja is wel erg idealistisch, niet van deze wereld en al zeker niet van ons tijdsgewricht! En toch houd ik vol dat er wel een kern van waarheid zit in het beeld van liefdevolle verbinding die onze natuurlijke neiging tot en strijd om zelfbehoud overstijgt en overwint. En daarom heb ik het stukje uit het boek Ruth aan Jesaja’s beeld van het Messiaanse Rijk vooraf laten gaan.

Ruth de Moabitische, moeder van Obed, grootmoeder van Isaï en overgrootmoeder van de grote koning David. Uit de stronk van Isaï schiet een telg op, zegt Jesaja, een scheut van zijn wortels komt tot bloei. En dan beschrijft hij het messiaanse rijk dat onder deze telg tot bloei zal komen. Was die telg koning David? Nou David had wel erg veel bloed aan zijn handen, je zou eerder aan Salomo denken, koning van de vrede. Maar ook onder zijn bewind kon je nog geen zuigeling aan een slangenkuil toevertrouwen. Het Ruthverhaal is volgens mij hét verhaal waaruit blijkt dat de liefdevolle verbinding elke natuurlijke neiging tot en strijd om het zelfbehoud overwint. Het volk Moab was van oudsher een aartsvijand van Israël, evenals Ammon overigens. Ze werden vooral gehaat om hun losbandigheid en omdat ze alles deden wat God had verboden. En Moab was daarin nog het ergst. Die haat, die strijd en vele oorlogen ketende Israël als het ware aan Moab vast. Waarom eigenlijk? Dat gaat helemaal terug naar de tijd van Abraham, die neef Lot en zijn gezin redde uit Sodom en Gomarra. De vrouw van Lot keek om en veranderde in een zoutpilaar. Lot ontkwam met zijn twee dochters en leefde lange tijd in grotten in de wildernis. De dochters konden daar niet aan de man komen en dus voerden ze hun vader Lot dronken om seks met hem te hebben, zodat ze toch nog kinderen zouden kunnen krijgen. Allebei kregen ze een zoon: de ene kreeg Moab en de andere Ammon. Deze incestueuze verhouding in de eigen voorgeschiedenis beschreven in het boek Genesis stond aan de wieg van de vijandschap tussen Israël en Moab. Beide volkeren worden in het Ruthverhaal met elkaar verzoend. Ruth de Moabitische, in alles gedreven door echte liefde, trouwt met de rijke boer uit Bethlehem met de mooie naam Boaz – zijn naam betekent de niet-verlater. Samen krijgen ze Obed, die weer de vader wordt van Isaï, de vader van de latere koning David. Aan het grote Rijk van koning David en later Salomo ligt dus verzoening, zelf opofferende liefde en de uitwissing van het ergst denkbare kwaad ten grondslag. En als díe de strijd om het zelfbehoud gaan overstijgen dan komt het visioen van Jesaja, het Messiaanse Rijk tot leven, bestemd voor alle volkeren, mensen, dieren, de hele schepping.

2) De zuigeling en de slangenkuil

Het is een bekend feit dat de profeten uit het Oude Testament vaak wat overdrijven om hun beelden en visioenen kracht bij te zetten. Rivieren klappen in hun handen, bomen jubelen het uit om de Allerhoogste te loven en te prijzen. En zo ziet Jesaja een zuigeling veilig spelen bij een slangenkuil, roofdieren worden vegetariërs, gerechtigheid krijgt nieuwe kansen en de kennis van de Heer vervult de hele aarde. Op die dag zal de telg van Isaï als een vaandel voor alle volkeren staan. Wat hier volgens mij beschreven wordt is een wereld zonder angst. Strijden om het zelfbehoud is niet meer nodig. Oude vetes worden opgelost. Vijandschap is niet meer nodig. De liefdevolle Geest van God fladdert dwars door alle dikke muren van de gesloten systemen heen om mensen, volkeren met elkaar te verzoenen en in een liefdevolle verbinding voor elkaar het leven goed te maken. Daarmee worden wel zo’n beetje alle natuurlijke wetmatigheden opgeheven, maar goed het gaat hier volgens mij vooral om de liefdevolle intentie, waarmee ineens veel meer mogelijk wordt dan we altijd hadden gedacht. De wonderen zijn de wereld nog niet uit zeggen we dan, maar Jesaja zegt: je bent wijs als je serieus rekening houdt met het feit dat er wonderen gebeuren. Laat ze toe in je hart, in je eigen leven en ga voor elkaar het goede leven bereiden.

Niemand doet kwaad zegt Jesaja, niemand sticht onheil in zijn visioen van het messiaanse rijk, want kennis van de Heer vervult de hele aarde. Moet daarvoor de natuurlijk orde worden opgeheven? Zo is dit visioen van Jesaja vaak uitgelegd. Het komende Messiaanse Rijk is een heel nieuwe werkelijkheid, een nieuwe wereldorde onder leiding van Jezus Messias, dat pas zal worden gerealiseerd als Hij als Heer der heischaren op de wolken zal wederkeren. Maar ergens krijg ik dan het gevoel dat je de schepping te kort doet. Voor Jesaja zal dit allemaal gebeuren in het hier en nu van onze eigen natuurlijke orde, want voor de Allerhoogste gaat geen zee te hoog, niets is Hem te wonderlijk, zijn liefde is ongelooflijk krachtig en sterk en overwint alle vijandschap, tegenkrachten, kwaad en zelfs de angst voor de dood. En zeg nou zelf, tussen de natuurlijke orde van zelfbehoud met alle strijd en geweld die daarmee gepaard gaat en het beeld van de zuigeling die speelt bij een slangenkuil ligt een wereld van verschil waarin met de liefde van God nog heel veel te winnen en te verbeteren valt.

3) Het vuur van de Heilige Geest

Bij Johannes de Doper is de natuurlijk orde nog springlevend. Adderengebroed noemt hij de farizeeën en sadduceeën die naar hem toekomen. En in het evangelie van Lucas wordt zelfs iedereen die zich door Johannes wil laten dopen zo genoemd. Adderengebroed, de ergste belediging die je iemand kunt doen toekomen. Natuurlijk de slang staat voor de zonde, het kwaad in al z’n hoedanigheden. En zeker, een adder is giftig, maar wel een schepsel, dat pas bijt als je hem op z’n staart trapt. Het gif, het kwaad is de wereld nog niet uit en Johannes ziet een andere werkelijkheid verschijnen, die in de mensen moet beginnen, waarin de Geest van God weer actief wordt. De Heilige liefdevolle Geest van de Allerhoogste die de mensen en zelfs de hele schepping gaat bewegen in de richting van Jesaja’s visioen. Ik doop jullie met water, opdat je je afkeert van al je zondige wegen. Maar Hij die na mij komt Hij – gezegend Hij die komt in de Naam van de Allerhoogste, Jezus dus – zal jullie dopen met het vuur en met de Heilige Geest en dan wordt echt alles anders.

Wat wordt er dan anders? Nog afgezien van het feit dat de natuurlijke orde nog steeds van kracht is, lijkt de strijd om het zelfbehoud, de vijandschap tussen volkeren en mensen in de afgelopen tweeduizend jaar alleen maar heftiger geworden. Dus daar is nog steeds niet veel in veranderd. Wat wel is veranderd volgens mij is dat de geestelijke wereld zich steeds krachtiger aan het manifesteren is in de natuurlijke orde van gewone mensen zoals jij en ik. Geloven mag weer, inspiratie wordt verwacht en ontvangen uit liefdevolle verbindingen dwars door grenzen heen. Dwars door de dikke muren van de gesloten systemen die mensen tussen elkaar optrekken fladdert de liefde van God. Vijandschap wordt steeds meer als leeg en zinloos ervaren. We denken ook steeds meer in holistische termen, dat wil zeggen dat alles met alles is verbonden. We maken deel uit van en zijn dienstbaar aan een groter geheel dan ons eigen kleine beperkte ego. En dat betekent, dat wat we op een liefdevolle manier op kleine schaal voor onszelf en onze naasten doen ook invloed heeft op een veel grotere schaal. Machthebbers en de bewakers van de gesloten systemen hebben daar niet zoveel mee, want ze zijn (terecht overigens) bang dat ze de controle verliezen over hun beperkte systeempjes en reageren navenant. Maar toch komen we met z’n allen steeds meer tot de ontdekking dat er meer is tussen hemel en aarde, dat er wel degelijk wonderen gebeuren en dat de liefde van God altijd veel meer doet dan wij mensen, als ‘kroon der schepping’, ooit zullen kunnen bedenken. Zo kun je dus toch met vertrouwen de toekomst tegemoet zien.

Als het vuur van de Heilige Geest, dat Jezus in ons hart aanwakkert, echt in mensen gaat werken, dan komen steeds dieper liggende wonden, trauma’s en vetes aan het licht en worden geheeld. We zagen het gebeuren in het Ruthverhaal. Zo werkt de liefdevolle Geest van God als balsem voor de ziel, heling voor het lichaam en heilzaam voor de hele mens. Daarmee verdwijnt een hoop angst, strijd en vijandschap en gaat je hart weer open voor de naaste. Dwars door allerlei grenzen en dikke muren heen ga je de liefde die je dagelijks ontvangt gewoon doorgeven. Dat zou zo z’n invloed kunnen hebben op de hele natuurlijke orde, maar ik denk dat het nog meer om de menselijke samenleving gaat waarin de veranderingen zullen plaats moeten vinden. Dat begint bij jou en mij in onze eigen kleine kring, ook in de gemeente van Christus hier in Zuidlaren en zal op een ontzagwekkende wijze doorwerken. Als de Geest van God gaat werken, dan mag je wonderen verwachten. Het is echt heel bijzonder om dat te ervaren. En geloof me ik spreek uit ervaring. Laat het maar gebeuren zou ik zeggen. En geniet ervan. Amen.

Voorbeden

Lieve God,

Dank U wel, dat de genade sterker is dan het ergst denkbare kwaad, dat Uw liefde de diepste wonden heelt, oude vetes oplost en nieuwe perspectieven geeft voor een mooie toekomst. Dank U wel dat we oervertrouwen mogen hebben in roerige tijden en we altijd op Uw liefde mogen terugvallen als het leven moeilijk is. Heer vul ons met het vuur van Uw Heilige Geest, zodat we van betekenis mogen zijn en worden voor onze naasten, onze geloofsgemeenschap en de wereld om ons heen. 

Wees met een ieder van ons voor wie het leven moeilijk is. U kent ons beter dan wij ons zelf kennen en daarom willen wij stil worden voor U. Lieve God wees met een ieder die wij in de stilte aan U opdragen, en als wij de woorden niet vinden laat dan de stilte de boodschapper zijn van wat we met U willen delen en wat U met ons wilt delen. Verwarm ons met Uw warme glimlach, kom in ons hart Jezus, Messias en bid voor ons

Stil gebed

Onze Vader.