Het Koninkrijk van God – De wankele wereldeconomie

Laatst zat ik in de auto toen mijn brandstoflampje begon te knipperen. Dan is het echt ernstig en moet je zo snel mogelijk tanken. Dus ik stop bij het eerste beste pompstation, dat zich aandient om diesel te tanken. Ineens kwam ik tot de ontdekking dat de euroteller wel erg snel opliep. Ik kijk naar de prijs per liter en denk: ik tank geen diesel maar benzine! Maar op de pomp stond toch echt dat ik diesel aan het tanken was. Toch vertrouwde ik de zaak niet en heb de tank dan ook niet volgegooid. Maar bij m’n eigen pompstation bleek eenzelfde dieselprijs gehanteerd te worden. Ik wist wel van stijgende brandstofprijzen, maar zo enorm, daar schrok ik van. Het schijnt dat een vat olie nu op $ 135,- zit en dat men verwacht dat het binnen niet al te lange tijd zal stijgen tot $ 200,- per vat.
Onze mobiliteit wordt duur en niet alleen onze mobiliteit. De fossiele brandstoffen worden schaars en de vraag ernaar, zeker nu China gaat meedoen op ongekende schaal, neemt enorm toe. Dat drijft de prijs nog verder op en maakt de basis van de economie nog wankeler. Zijn de basisvoorzieningen nog wel te betalen binnenkort of wordt het leven zo duur, dat we allemaal terugvallen op een niveau onder de armoedegrens. Maak je geen zorgen, zegt Jezus in Mattheüs 6, 33 over wat je zult eten en drinken. Maar ik denk dat de toestand wereldwijd nu toch wel echt zorgelijk begint te worden. Nee, zegt Jezus, zoek eerst het Koninkrijk van God en de rest zal je wel aangereikt worden. Is dat niet erg naïef, wat al te gemakkelijk?

Een ‘power moment’ op een bedrijfskundig congres
Ik was ook op een congres van de faculteit Bedrijfskunde in Groningen. Het thema die dag was: ‘durf te dromen’. Als ondernemer moet je durven dromen en gaan voor waar je hart ligt. Je moet alles op het spel durven zetten om die ene droom, jouw droom, te gaan realiseren. Het doel van dat alles is aan het verschuiven. Vroeger ging het om maximale winst, geld en nog meer rijkdom te verwerven. Dat is niet weg, maar er is wel van alles aan het veranderen. Nu staan menselijke waardigheid, relaties, het toevoegen en delen van waarde veel meer centraal.
Het congres werd dan ook geopend met wat genoemd werd een ‘power moment’: een prachtig verhaal van een mooie jonge Canadese vrouw – Devon Reid – over liefde. En Devon vertelde over haar eigen glanzende carrière als internationaal organisatieconsultant met een dito salaris en de bijbehorende leegte in haar zelf. Is dit het nou, ben ik dit, wil ik dit, wat voeg ik eigenlijk toe, wat deel ik nou echt van mezelf met de mensen met wie ik werk? En ze vertelde, dat haar eigenlijke passie lag in het schrijven, dichten en hardlopen. Best wel eenzame bezigheden. Maar er was een ervaring tijdens een marathon die haar toch besloot door te gaan. Onderweg kwamen allemaal medelopers haar voorbij, die haar toeriepen: ga door Devon, ga door, je kunt het. En bij de finish stonden vele vrienden met bloemen, die in de veronderstelling waren dat ze volkomen uitgeput was. Maar Devon’s reactie luidde alleen maar: ik heb nog nooit zoveel energie gehad dan op dit moment.
Als je je hart volgt dan zijn er mensen die je aanmoedigen, vrienden die van je houden, een kosmos die met je begaan is. En dat alles helpt je om te leven vanuit de liefde, die diep van binnen zit en die je leven op een heel andere manier gaat kleuren. Ze is gaan schrijven, ze is gaan dichten, vond nieuwe mensen op haar pad, nieuwe schoenen om effectiever te lopen en helpt anderen om dichterbij zichzelf te komen. Devon heeft nu minder zekerheden en een minder vette bankrekening, maar leeft in harmonie met zichzelf en de wereld een liefdevol leven, dat van onschatbare waarde is. Sommigen vinden dat ze haar eerste idealen heeft verraden, anderen die haar eerst steunden doen dat nu niet meer. Maar dat is okay, als je maar trouw blijft aan jezelf en aan die diepe drive die zich van binnenuit aan je openbaart. En als je je leven verandert, veranderen dat soort dingen ook gewoon mee. Devon heeft samen met Shayna Schapp een prachtig boekje gemaakt The Edge of Things, Op het scherp van de snede. De moeite van het bekijken waard (*).

Het Koninkrijk van God
Wat doet geld, macht, rijkdom? Het gaat er net zo aan toe als met drugs en andere verslavende middelen. Je hebt er steeds meer van nodig om dezelfde hoeveelheid bevrediging te ervaren. En op een gegeven moment ben je er zo afhankelijk van dat je je eigen vrije wil er bij inlevert. Bang om te verliezen, niet meer in staat te delen, word je eenzaam en heel alleen. Wat doet het leven vanuit liefde met je? Precies wat Devon beschrijft. Je krijgt mensen om je heen met wie je wezenlijke dingen gaat delen, mensen die jij bevestigt in hun bestaan en die jou bevestigen in het jouwe. Je wordt blij met de kleine dingen die je met elkaar deelt en geld wordt steeds minder belangrijk. Niet dat het helemaal verdwijnt, maar we worden er met elkaar wel wat minder afhankelijk van. Zoek eerst het Koninkrijk van God en de rest zal je worden aangereikt. Geld maakt niet gelukkig zeggen we dan, maar zonder lukt ook niet. Nou, zegt Jezus, wees nou maar niet bezorgd. Als je gaat leven vanuit de wetten die gelden in het Koninkrijk van God, dan gaat de liefde stromen en krijg je een heel andere leefwereld, waarin meer gedaan wordt met minder middelen.
Het Koninkrijk van God, wat is dat? Jezus vergelijkt het met vaak met zaadjes, een mosterdzaadje, een graankorrel in ieder geval iets dat onder de grond sterft en weer tot leven komt. Daar in de duisternis, verborgen voor het oog, ongekend en ongezien ontkiemt het nieuwe leven. Je weet dat het er is, maar niet precies hoe en wat. Net zoals een jonge moeder het nieuwe leven in haar buik koestert omdat het haar heel nieuwe levenservaringen brengt, zonder dat ze precies weet wat, zo kun je ook het Koninkrijk van God ervaren. Het is er onder de oppervlakte, nog niet helemaal duidelijk, voor het oog verborgen, maar het is er wel. Het brengt mensen nieuwe levenservaringen, nieuwe idealen en nieuwe energie om die idealen ook echt, tastend, zoekend en met liefde te gaan realiseren. Er komt een hoop onzekerheid bij, het is spannend, maar geeft ook een diepe levensvervulling. En daarbij gaat het niet om geld en rijkdom maar vooral om samen delen, dromen van vrede en gerechtigheid en er ook echt voor durven gaan.

De liefde
Wat is het, de liefde die ik zo graag met het Koninkrijk van God verbind?

Het is wat het is, zegt de liefde
Het is ongeluk, zegt de berekening
Het is alleen maar verdriet, zegt de angst
Het is uitzichtloos, zegt het inzicht
Het is wat het is, zegt de liefde
Het is belachelijk, zegt de trots
Het is lichtzinnigheid, zegt de voorzichtigheid
Het is onmogelijk, zegt de ervaring
Het is wat het is, zegt de liefde.
(Erich Fried (1921-1988), vertaling Remco Campert)

Ik heb mij af zitten vragen, durf ik te dromen? Durf ik mijn bezorgdheid, mijn voorzichtigheid los te laten, de olieprijs de olieprijs te laten? Durf ik te vertrouwen op de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen, te vertrouwen op een nieuwe wereldorde die zich op allerlei plekken aandient, te vertrouwen op de liefde van God die ik ga ervaren in de mensen die op mijn pad komen, op de liefde die is wat het is? Durf ik allerlei zekerheden los te laten en met die liefde echt te gaan voor waar mijn hart ligt? Ik weet dat Jezus ons daar toe oproept. Zoek eerst het Koninkrijk van God en de rest zal je worden aangereikt. Het is best wel eng, maar is dat zoeken ook niet bidden om de moed, de kracht en het vertrouwen die je in staat stellen om dat Koninkrijk van de liefde daadwerkelijk te realiseren? Is het niet prachtig dat het rijk van de liefde onder de oppervlakte blijft groeien en mensen blijft inspireren, dichtbij en ver weg. Lieve God, Uw Koninkrijk kome, bidden we dan, maar zet ons in om het te laten gebeuren. Ieder op z’n eigen plekje, heel bescheiden, maar krachtig, inspirerend, en blij. Want blijdschap is volgens mij het meest krachtige teken van de aanwezigheid van God.

Ora et labora, bid en werk. Aan de slag dus maar!

(*) Devon Reid, Shayna Schapp, The Edge of Things, Amsterdam, 2008.
‘Together with the crew at ‘new shoes today’ Devon Reid plays her part in transforming personal, social and organizational paradigms to create a more life affirming sustainable and perhaps less fragmented world.’ (www.newshoestoday.com)

Ik zou het leuk vinden als je op de gedachten in dit essay of in andere essays wilt reageren.